भालसरिक गाछ/ विदेह- इन्टरनेट (अंतर्जाल) पर मैथिलीक पहिल उपस्थिति

भालसरिक गाछ/ विदेह- इन्टरनेट (अंतर्जाल) पर मैथिलीक पहिल उपस्थिति

(c) २०००-२०२२ सर्वाधिकार सुरक्षित। विदेहमे प्रकाशित सभटा रचना आ आर्काइवक सर्वाधिकार रचनाकार आ संग्रहकर्त्ताक लगमे छन्हि।  भालसरिक गाछ जे सन २००० सँ याहूसिटीजपर छल http://www.geocities.com/.../bhalsarik_gachh.html , http://www.geocities.com/ggajendra   आदि लिंकपर  आ अखनो ५ जुलाइ २००४ क पोस्ट http://gajendrathakur.blogspot.com/2004/07/bhalsarik-gachh.html   (किछु दिन लेल http://videha.com/2004/07/bhalsarik-gachh.html   लिंकपर, स्रोत wayback machine of https://web.archive.org/web/*/videha   258 capture(s) from 2004 to 2016- http://videha.com/  भालसरिक गाछ-प्रथम मैथिली ब्लॉग / मैथिली ब्लॉगक एग्रीगेटर) केर रूपमे इन्टरनेटपर  मैथिलीक प्राचीनतम उपस्थितक रूपमे विद्यमान अछि। ई मैथिलीक पहिल इंटरनेट पत्रिका थिक जकर नाम बादमे १ जनवरी २००८ सँ "विदेह" पड़लै। इंटरनेटपर मैथिलीक पहिल उपस्थितिक यात्रा विदेह- प्रथम मैथिली पाक्षिक ई पत्रिका धरि पहुँचल अछि, जे http://www.videha.co.in/   पर ई प्रकाशित होइत अछि। आब “भालसरिक गाछ” जालवृत्त 'विदेह' ई-पत्रिकाक प्रवक्ताक संग मैथिली भाषाक जालवृत्तक एग्रीगेटरक रूपमे प्रयुक्त भऽ रहल अछि। विदेह ई-पत्रिका ISSN 2229-547X VIDEHA

 

(c)२०००-२०२२. सर्वाधिकार लेखकाधीन आ जतऽ लेखकक नाम नै अछि ततऽ संपादकाधीन। विदेह- प्रथम मैथिली पाक्षिक ई-पत्रिका ISSN 2229-547X VIDEHA सम्पादक: गजेन्द्र ठाकुर। सह-सम्पादक: डॉ उमेश मंडल। सहायक सम्पादक: राम वि‍लास साहु, नन्द विलास राय, सन्दीप कुमार साफी आ मुन्नाजी (मनोज कुमार कर्ण)। सम्पादक- नाटक-रंगमंच-चलचित्र- बेचन ठाकुर। सम्पादक- सूचना-सम्पर्क-समाद- पूनम मंडल। सम्पादक -स्त्री कोना- इरा मल्लिक।

रचनाकार अपन मौलिक आ अप्रकाशित रचना (जकर मौलिकताक संपूर्ण उत्तरदायित्व लेखक गणक मध्य छन्हि) editorial.staff.videha@gmail.com केँ मेल अटैचमेण्टक रूपमेँ .doc, .docx, .rtf वा .txt फॉर्मेटमे पठा सकै छथि। एतऽ प्रकाशित रचना सभक कॉपीराइट लेखक/संग्रहकर्त्ता लोकनिक लगमे रहतन्हि,'विदेह' प्रथम मैथिली पाक्षिक ई पत्रिका मात्र एकर प्रथम प्रकाशनक/ प्रिंट-वेब आर्काइवक/ आर्काइवक अनुवादक आ आर्काइवक ई-प्रकाशन/ प्रिंट-प्रकाशनक अधिकार ऐ ई-पत्रिकाकेँ छै, आ से हानि-लाभ रहित आधारपर छै आ तैँ ऐ लेल कोनो रॊयल्टीक/ पारिश्रमिकक प्रावधान नै छै। तेँ रॉयल्टीक/ पारिश्रमिकक इच्छुक विदेहसँ नै जुड़थि, से आग्रह। रचनाक संग रचनाकार अपन संक्षिप्त परिचय आ अपन स्कैन कएल गेल फोटो पठेताह, से आशा करैत छी। रचनाक अंतमे टाइप रहय, जे ई रचना मौलिक अछि, आ पहिल प्रकाशनक हेतु विदेह (पाक्षिक) ई पत्रिकाकेँ देल जा रहल अछि। मेल प्राप्त होयबाक बाद यथासंभव शीघ्र ( सात दिनक भीतर) एकर प्रकाशनक अंकक सूचना देल जायत।  एहि ई पत्रिकाकेँ श्रीमति लक्ष्मी ठाकुर द्वारा मासक ०१ आ १५ तिथिकेँ ई प्रकाशित कएल जाइत अछि।

स्थायी स्तम्भ जेना मिथिला-रत्न, मिथिलाक खोज, विदेह पेटार आ सूचना-संपर्क-अन्वेषण सभ अंकमे समान अछि, ताहि हेतु ई सभ स्तम्भ सभ अंकमे नइ देल जाइत अछि, ई सभ स्तम्भ देखबा लेल क्लिक करू नीचाँ देल विदेहक 346म आ 347 म अंक, ऐ दुनू अंकमे सम्मिलित रूपेँ ई सभ स्तम्भ देल गेल अछि।

“विदेह” ई-पत्रिका: देवनागरी वर्सन

“विदेह” ई-पत्रिका: मिथिलाक्षर वर्सन

“विदेह” ई-पत्रिका: मैथिली-IPA वर्सन

“विदेह” ई-पत्रिका: मैथिली-ब्रेल वर्सन

 VIDEHA_346

 VIDEHA_346_Tirhuta

 VIDEHA_346_IPA

 VIDEHA_346_Braille

 VIDEHA_347

 VIDEHA_347_Tirhuta

 VIDEHA_347_IPA

 VIDEHA_347_Braille

 

Friday, May 8, 2009

महेश मिश्र “विभूति”

महेश मिश्र विभूति (१९४३- )

पटेगना, अररिया, बिहार। पिता स्व. जलधर मिश्र, शिक्षा-स्नातक, अवकाश प्राप्त शिक्षक।


पन्थीसँ

 

तनिक विलमिके सुनिली पन्थी,

अविलम पहुँचब गेहे।

तरुणाईमे कथिक अपेक्षा,

जतबा कहब, बुझब सब नेहे॥

 

अहाँ पन्थी! पथिक बनिकेँ,

जा रहल छी बाटमे।

दृश्य अगणित देखब पन्थी,

भ्रमब नहि जग-हाटमे॥

 

आओत बाढ़ि जे स्नेह-सलिलकेँ,

शपथ, सबल पग राखब।

दुर्बलता जँ व्यापत किञ्चित,

कहू! कोना जल थाहब॥

 

बिनु जल भवसागर की नदिया,

दहब-भसब नहिं बाबू।

दृढ़-सङ्कल्प पतवार पकड़िकेँ,

राखब मन पर काबू॥

 

होयत हँसारति भरि जगमे,

जँ, बुड़ि जाओत नौका।

अस्तु, सोचब गृद्ध दृष्टि लऽ,

नहिं आओत फेर मौका॥

 

पुनः कतबा कहब बाबू?

शुभकामना अछि संगमे।

सफल होऊ , सुफल पाऊ,

शुभ रंग आनू रङ्गमे॥

 

अहाँ पायब सुयश जगमे,

पुलकि पुलकत गात मम्।

पूर्ण पूनम सम जँ देखब,

परम आनन्दित होयब हम॥

 

अछि निवेदन ईशसँ,

सद्बुद्धि दैथि सुजान केँ।

बड़ आश अछि पंथी अहाँसँ,

करहु मुकलित प्राणकेँ॥

सन्तोष (०६.०२.६५)

 

सन्तोष सरितमे नित नहाय,

बल्कल पहिरी तँ लाज न हो।

बेदाग होय कर्तव्य करी,

हाथी नवीश सँ काज न हो॥

 

कहू! व्यर्थ झगड़िके धन अरजी,

सत् कर्म बिना सब काज हो।

एक दिन बिन कैंचाके जगसँ,

प्रस्थान करू, तँ लाज न हो॥

 

भऽ जाय फकीरी ओहिसँ की?

मस्तक ऊँचा सदिकाल रहे।

कहू? भला वो अमीरी की,

लानत जेहि पर कङ्गाल कहे॥

 

भऽ जाय अमीरी वोहिसँ की?

सत् कीर्ति समुज्ज्वल कर्म करू,

निशि दिन सद्भाव निबाहू जँ।

भगवान् भला करता निश्चय,

कहियौन हुनकहि, नहिं काहूसँ॥

 

हुनकर लीला अनदेखल अछि,

फल प्राप्त करै छथि विश्वासी।

सुनितहुँ छथि सबहक परमप्रभु,

कारण; वो छथि घट-घट वासी॥

 

उद् बोधन : ढाढ़स (३१.०७.६३)

 

मत होउ निराश एक झटका पर,

नित कर्मक ध्यान धरू मनमे।

दुनियाँमे एहिना होइतैं छै,

ई सोचि पुनः उतरू रनमे॥

बहुतोंके एहिना मेल एतऽ,

किन्तु; की साहस छोड़ि देलक।?

साहस थीक सम्बल आशाके,

जगमे हारल पुनि लाहु लेलक॥

नभमे देखू वो चन्दाके,

जे पूर्ण विकासक क्रमपर अछि।

एक दिन पूनम परिपूरित भऽ,

पुनि ग्रास ह्रास भऽ जाइत अछि॥

 

नयन निहारि निरखू जगके,

के रहल समान निशि दिन जगमे।?

उत्थान-पतन क्रम कर्मक अछि,

निर्भीक बनूँ, बिचरू महमे॥

 

जी तोड़ि परिश्रम करथि कोय,

फल नीक नाहिं, तँ दोष कोन।

विधना के एहिना लीला छन्हि,

तँ, एकरामे किनको दोष कोन॥?

 

बड़ आश केलहुँ शुभ आशाके,

सम्भव केलहुँ नहिं काज कोन।

फलदाता दरजल नाहिं यदि,

तँ, एकरामे किनको लाज कोन॥?

 

भेटत ओतवहि, जे लिखल अछि,

पाथर परके रेखा बुझियौ।

कर्तव्य करू नित निकक हित,

भेटत निश्चय, भागक लेखा बुझियौ॥

 

श्रम-साध्य मजूरी भेटतैं छै,

ई शास्त्र-पुराण, सुधि जन कहि गेल।

औकतेलासँ भट्टा पाकयऽ?

ई कथ्य युगाब्दक रहि गेल॥

 

वोपदेव इतिहास-पुरुष,

अमर लेख्य पाणिनी तिनकर।

धीर धैर्य धारण करियौ,

यथा भाग भावी जिनकर॥

 

पाण्डव के राज भेटल छीनल,

नल दमयन्तीके याद करू।

सिंहासनारुढ़ सियावर भेला,

वसुदेव कोना आजाद करू॥

 

मधुर स्वप्न (०७.११.६२, रवि श्री विजयादशमी)

 

मधुर स्वप्न की देख रहल छी,

दत्यतासँ सँदूर भऽ के।

चिरनिशा के गर्भमे,

तल्लीनतासँ निकट भऽ के॥

 

दुक्खसँ जँ दूर छी तँ,

कहू कोन उपचार हो।

मूक मुद्रा एना कऽ के,

अति दुःखक नेँ विस्तार हो॥

 

या कहू अन्तर्निहित,

दुःखसँ दुःखी छी मनहि-मन,

से कहू सङ्कोच तजि के,

की स्वप्न देखब छनहि-छन॥

 

मौन रहला पर कोना के,

बुझि सकत पर वेदना।

वेदना के व्यक्त कऽ के,

छाड़ि दी निज कल्पना॥

 

मधुर स्वप्नक की महत्ता,

कहि दियऽ दू शब्दमे।

हम भ्रमित छी दशा लखिके,

किछु कहू, किछु शब्दमे॥?

 

या कहू किछु विसरि गेने छी,

अहाँ निज ख्यालसँ।

मधुर स्वप्नक ज्वलित ज्वाला,

त्यागि दी अन्तरालसँ॥

 

सजनि! पता दी अपन क्लेशक,

विषम वेदना मानस के।

वा बहु भाँति व्यथित छी अपने,

हृदयान्तर्गत तामस से॥

 

कोना वेदना उमड़ल अछि जे,

अगम-अथाह, पता नहिं आय।

अतिशय क्लेशक दुःसह भारसँ,

दबयित छी दयनीय भऽ हाय॥

 

कहू-कहू! मानस के ओझरी,

मधुर स्वप्न के त्यागू आय।

मधुर यदि दुःखदाई हो,

तुरत त्यागी, कथमपि नहिं खाय॥

 

अहाँ बेसुधि, हम ससुधि भऽ

कोना जीवन-रथ चलत।

सामंजस्यानन्दक प्रयोजन,

जीवनक रथ अथ चलत॥

 

सिन्दूर-दानक गीत: “अनुरोध” (१४.०५.६३, सोम)

 

“प्रिय पाहुन सिन्दूर-दान करू”

 

सुन्दर सरस समय शुभ सरसल, सिन्दूर हाथ धरू।

उषा निहारथि कमल हस्तके, अविलम कर्म करू॥...॥

नव निर्मित नगरीमे सिञ्चित किञ्चित ख्याल करू।

विलम छाड़ि, सिन्दुर लऽ करमे, हिय प्रभुनाम धरू॥...॥

दर्शक सब व्याकुल होय निरखय, स्वातीक जल बरसू।

नवजीवनके सृजन करथि प्रभु कर्मक ध्यान धरू॥...॥

कबलौं प्रभु अनुरोध करायब शुभ-शुभ कर्म करू।

मनःपूत मनसाके कऽ के, भवनदमे विहरू॥...॥

शुभ शङ्कर-गौरी मैयाके शुभाशीष हिय मध्य धरू।

विनय “विभूति”क एतवहि प्रभुसँ, युगल जगत् विचरू॥...॥

 

बादरीक आगमन (२६.०५.६३)

 

“नभमण्डलमे पवनक रथपर, कारी-कारी बादरि आयल”।

बिजुरि छटकै, ठनका ठनकै, देखि-सुनि जनमन खूब डेरायल॥

चहु दिशि उमड़ल कारी बादरी, बादरि आबिके जल बरसायल।

प्रलयनाद मेघक सुनि-सुनि, वृद्ध जनी सब नेनहिं नुकायल॥

हकरै बालक वृद्ध जनी सब, लोक कहै सब माल हेरायल।

बाँस-आम गीरल अनगिनती, क्यो कहै हमरो महिंस हेरायल॥

लोक कहै बहु भाँति मनोदुःख, प्रिया कहै मोर प्रिय नहिं आयल।

कामिनी कलपथि, प्रिय नहिं गृह छथि, विजुरिक धुनि-सुनि जियरा डेरायल॥

रोर मचल अछि चहु दिशि जन-जन, एतबहिमे अति जल झहरायल।

त्रिषित भूमि “विभूति”मय भेली, तरु-तृण वो जन-मन हरसायल॥

 

जगक प्रमान (०९.०६.६३)

 

डोली उठल बिन खोलीके दुवारसँ,

घुरि नहिं आओत, प्रमान हे।

 

काँच कचम्बा काटि कुढ़ावोल,

उघल सबटा सामान हे॥

 

श्वेत वस्त्रसँ मृतक सजाओल,

नित प्रति होत जहान हे।

 

अचरज के नेँ बात बुझि ई,

ई थिक ध्रुवक समान हे॥

 

चारि जने मिलि कान्ह लगाओल

गमन करत शमशान हे।

पुत्र-प्रणय के परिचय देता,

करता अग्निक दान हे॥

 

सच् होय अछि “पुत्रार्थे भार्या”

होय छथि पुत्र महान् हे।

 

कहथि “विभूति” बनब विभूति,

एहि थिक जगक प्रमान हे॥

 

“अपटुडेट बलिष्ठ युवकसँ” (१५.१२.१९६२)

 

करू किछु काज बाबू औ,

रतन धन आय पौने छी।

धरा पर अवतरित भऽ के,

एना की मन गमौने छी॥?

 

करू उत्साह किछु मनमे,

चलू सन्मार्गपर निशि-दिन।

चुकाऊ कर्ज माताके-

जे भेटल अछि अहाँके रिन॥

 

बढ़ाऊ डेगके आगू,

समय तँ कटि रहल अछि औ।

पुनः ऋण बढ़ि रहल अछि जे,

सधाउ आय, नेँ राखू शेष तनिको औ॥

 

पड़ल माता कराहति छथि,

दया के बेच देने छी।

तनिक तँ लाज राखू जे,

एना की मन गमौने छी॥?

 

सुयश पायब समाजीसँ,

धवल यश देश व्यापी औ।

पिता-माता सुकीरति लहि,

अभय वरदान देता औ॥

 

“अनुरोध” (२८.०९.१९६२)

 

की कहू? कहलो नेँ जाय अछि,

हिय व्यथित, वाणी सबल नहिं,

बुद्धि व्याकुल, व्याल चहु दिश

ज्वाल ऊरमे बढ़ि रहल अछि।

की कहू? कहलो नेँ जाय अछि॥

 

दशा पातर, हाल दयनीय,

आननक सुकुमारताके।

मौन शब्दातीत मुद्रा;-

से हृदयमे चुभि रहल अछि।

की कहू? कहलो नेँ जाय अछि॥

 

प्राण आकुल, विकल की छी,

व्यथा-ज्वालमे जरि रहल छी,

शूल बज्रक पतित नगसँ

बमरि-झहरिके खसि रहल अछि!

की कहू कहलो नेँ जाय अछि॥

 

हृदय दारुण दुःख सहिके,

मात्र प्राणे शेष बाँचल।

एना विह्वल हाल कऽ के,

व्यथा द्विगुणित दऽ रहल छी॥

की कहू? कहलो नेँ जाय अछि॥

 

चन्द्रमुख-मण्डल सुलोचन,

कच-विकच बेहाल की अछि।

वेदनासँ व्यथित भऽ के,

व्यथित अनका कऽ रहल छी।।

की कहू? कहलो नेँ जाय अछि॥

 

बस आश एक, अनुरोध केवल,

मधु-मधुर मुस्कान के।

हेरि चानक स्वच्छ आभा,

करु मुकुल, विकसित प्राण के॥

 

पुनः मञ्जुल मृदुलाअ के,

हेतु अनुरोधी बनल छी।

मानिनी भऽ मान राखू,

दशा लखि के अति विकल छी॥


No comments:

Post a Comment